Beynəlxalq statistik göstəricilərə görə, Azərbaycan dünyanın bahalı ölkələri cərgəsindədir.

Biz bu hesabata özünəməxsus düzəliş eləsək, vətəndaşları ən çox soyan ölkələr sırasında olduğumuzu əminliklə söyləyə bilərik.

Axı hər yerdə insanlar vahiməli soyğunçuluqla qarşılaşır – restoranda, hoteldə, marketdə, ticarət mərkəzində və…aptekdə!

Əhalinin neçə faizinin xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini demək çətindir. Amma sağlam insanın az olduğunu asanlıqla deyə bilərik.

Ölkədə şəkərli diabet, hepatit, onkoloji xəstəliklərdən tutmuş dəri-zöhrəvi, sinir, mədə, böyrək, zob və s. ağır və yüngül xəsətliklərdən müalicə alan milyonlarla azərbaycanlı var.

Azərbaycanda səhhətimizin hansı səviyyədə, əhalinin sağlamlığının nə dərəcədə olduğunu bilmək üçün “velosiped” kəşf etmək lazım deyil, apteklərin sayı, hər tin başında fəaliyyət göstərməsi faciəli nəticədir. Deməli, nəyə çox tələbat varsa, o da artır.

Məsələn, Hollandiya ya da Avstriyada qəfil qızdırmanız qalxsa, şəhəri ələk-vələk edib güc-bəla aptek taparsınız.

Axı insanlar sağlamdır, apteklərə çox müraciət eləmirlər. Bizdə isə gecə-gündüz bütün apteklərin kassalarında növbədir.

Ən dəhşətlisi isə restoranda, marketdə olduğu kimi aptekdə də bahalıq, soyğunçuluq, dərmanların “od” qiymətinə satılmasıdır.

Reportyor.info həftə sonu apardığı araşdırma zamanı müəyyən edib ki, bu bahalığın səbəbi illərdir “dərman mafiyası”nın öz gücünü saxlamasıdır.

Məntiqlə ən ucuz elə dərman olmalıdır ki, təqaüdçü də, yoxsul da ölməmək üçün ala bilsin.

Azərbaycanın dərman bazarında isə əjdahanın neçə başı olduğunu deyə bilməsək də, başı var və bulağın qarşısını kəsərək su içməyə gələndən xırs-quldurbasan kimi xərac yığır.

Yəni, dərman mafiozları apteklərdə ucuzlaşmaya imkan vermirlər və ağır sabit şəraiti saxlamaqda maraqlıdırlar.

Araşdırmalar göstərir ki. xüsusən “Avromed” dərman bazarının əsas inhisarçısı, monopolistidir, qiymətlərə ciddi təsir edə bilir.

Əməkdaşlarımızın bir neçə aptekdə keçirdiyi sorğulardan çıxan nəticələr də belə deməyə əsas verir ki, “Avromed” baş inhisarçıdır.

Bəs, onlar buna necə müvəffəq olurlar? – araşdırma qrupumuzun qeydlərinə görə, aptek sahibləri “Avromed”lə işləməyə məcbur edilir.

Bazarda olan depolar, ayrı-ayrı firmalar müxtəlif təzyiq üsulları ilə sıxışdırılır, apteklərə mal verən mənbə olaraq yalnız adıçəkilən şirkət qalır.

Misal üçün, araşdırma zamanı müəyyən eləmişik ki, “Binə” deposu deyilən dərman məntəqəsi “Avromed” tərəfindən sıxışdırılır. Həmin depo apteklərə nisbətə ucuz dərman paylaması ilə fərqlənir.

Bu da bazarın hökrmanı olan “Avromed”in ürəyinə yatmır. Amma “Binə” deposu ilk belə hədəf seçilən qurban deyil. Bu illər ərzində onlarla belə dərman idxalçıları “zərərsizləşdirilib”, bazarı tərk eləməli olub.

“Azerimed” və “Asfarma” kimi iri firmalar da inhisarçılığa görə küncə sıxılırlar. Hazırda “Avromed”lə yanaşı “Zeytun” da aptekləri dərmanla təmin edir. Ancaq hələ də onunla başa-baş rəqabət aparmaq iqtidarında deyil.

O səbəbdən də rəqabətsizlik apteklərdə bahalığa, vətəndaşların cibinə uyğun olmayan qiymətlərə gətirib çıxarır.

Sorğularımızın qənaətinə görə, əhali apteklərdə bahalıqdan çox şikayətçidir. Baş Nazir, Tarif Şurası və ümumən hökumət səviyyəsində qiymət siyasətinə heç bir müdaxilə yoxdur.

Hökumət firmaları qiymətləri endirməyə çağırmalıdır, bazarda qiymətlərin tənzimlənməsi üçün siyasət həyata keçirməlidir.

Hətta 2015-ci ildə prezident İlham Əliyev dərmanların başqa ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanda baha olduğunu açıqlamışdı.

Sitat: “Azərbaycanda bəzi dərmanların qiymətləri bir neçə dəfə bahadır və insanlar məcbur olub bu dərmanları alırlar.

Bir çox hallarda keyfiyyətsiz dərmanlar satılır. Bu məsələ dərindən öyrənilib.

Digər tərəfdən, dərmanlar var ki, müxtəlif ölkələrdə istehsal olunur. İnkişaf etmiş ölkələrdə onların qiyməti bahadır. O qədər də inkişaf etməmiş ölkələrdə o qiymət aşağıdır.

Gedirlər ən ucuzunu, ən aşağı keyfiyyətlisini alırlar, gətirirlər, ən baha qiymətə satırlar. Bu, hələ məsələnin az bir hissəsidir.

Mən burada bu barədə çox danışmaq istəmirəm. Ancaq bu sahədə çox ciddi pozuntular olub və var. Bu pozuntulara son qoyulmalıdır”.

***

Reportyor.info-nun araşdırma qrupunun qeydlərinə görə, prezidentin çıxışından 5 ilə yaxın vaxt keçir və dərman şirkətlərinin, əsasən də “Avromed”in məsuliyyətsizliyi davam edir.

Bu şirkətin səhmdarlarından biri deputat Cavanşir Feyziyevdir. Cavanşir Feyziyev iddia etdi ki, 2015-ci ildə növbəti parlament seçkilərindən sonra “Avromed”də təsisçilik hüququndan imtina edib və öz səhmlərini satıb.

Əcəba Cavanşir Feyziyev bu səhmləri kimə satıb? Onu təsisçilik hüququndan imtina etməyə nə vadar edib? Bu suallar hələ də açıq qalır…

Şirkət haqqında şaiyələr yayılır ki, guya dərman bazarında öz yerini sürətlə itirir, regionlardakı filiallarıbağlanır, Pfizer, Novartis, Roche, Sanofi-Aventis, Abbot, Alcon, Berlin Chemie, Novo Nordisk, Eli Lilly, Takeda kimi əczaçılıq nəhəngləri artıq şirkətlə əməkdaşlığı dayandırır. Hamısı manipulyasiyadır, diqqətdən yayındırmaq cəhdləridir.

Faktiki olaraq, “Avromed”ə rəhbərlik edən deputat Cavanşir Feyziyevdir, apteklərə mal paylayan yenə həmin şirkətdir, bahalığın, inhisarın baiskarı da onlardır, prezidentin tənqidlərini qulaqardı edən də biznesmen-deputatdır.

O, həmin deputatdır ki, “Quska” ləqəbli keçmiş deputat, həbsdə olan Hüseyn Abdullayevdən 10 milyonluq obyekt alması, müğənni Gülyazın adına rəsmiləşdirməsi ilə gündəmə gəlmişdi.

C.Feyziyevin ondan az əvvəl də ölümlə nəticələnən qəzada adı keçmişdi. “Porsche Cayenne GTS” markalı, 90 FC 111 dövlət qeydiyyat nişanlı avtomobilin sükanı arxasında deputat Cavanşir Feyziyev olubmuş.

Amma haşiyədən kənara çıxmayaq və qeyd etməliyik ki, dərman bazarında bahalıq ciddi narazılıq doğurmaqdadır.

Bu, İ.Əliyevin xəbərdarlıqlarına daban-dabana zidd getmək və öz maraqlarını diqtə etmək siyasətidir. C.Feyziyev və “Avromed” kimə arxayındır?


Onu da deməliyik ki, Azərbaycanda hələ də dövlət farmakopeyası, dərmanlarla bağlı dövlət reyestri yoxdur.

İnsanlar bilmir ki, Azərbaycan ərazisində istifadəsi üçün icazə verilən dərman preparatlar hansılardır.

Preparat keyfiyyətsiz olanda firmadan nəsə tələb etmək üçün hüquqi əsas olmalıdır. Ölkənin dərman bazarında çox anormal vəziyyət hökm sürür.

Hərdən dərmanın üstündə yazılmış istehsalçı ölkə düzgün göstərilmir.

Yoxlayanda bilinir ki, bu ölkədə heç bu dərmanın adını tanıyan yoxdur, amma Azərbaycanda bu dərman satılır. Məsələyə milli maraqlardan yanaşılmalıdır, korporativ maraqlarından yox.