Azərbaycan və Ermənistan arasındakı de-fakto müharibə şəraitində tərəflərdən birinin genişmiqyaslı hərbi təlimləri ən azı digər tərəfdən mənfi rəy yaradır və təbii ki, təlimləri keçirən tərəfin döyüş və təbliğat hazırlıq səviyyəsini əks etdirir. Maksimum olaraq təlimlər hərbi əməliyyatlara girə bilər.
Mayın 18-dən 22-dək genişmiqyaslı hərbi təlimlərdən biri Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən keçirilib. Hərbi təlimlərin məqsədlərini, məqsədlərini və yekun nəticələrini azərbaycanlı jurnalistlər və ekspertlərlə müzakirə etdik.
Güc şousu
Azərbaycan ordusunun hərbi təlimləri mayın 18-dən 22-dək cəbhə xəttindən 30 kilometr aralıda yerləşən
Geran hərbi təlim poliqonunda keçirilib. Təlimlərdə müxtəlif şöbələrin on mindən çox hərbçisi iştirak edib. Azərbaycanlı jurnalist və Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin mütəxəssisi Anar Həsənov qeyd edir ki, təlimlərdə iştirak edən texnikanın və personalın sayına görə, Azərbaycan hərbi hücum zamanı onları döyüşə qoymaq üçün əməliyyat və strateji ehtiyatların yerləşdirilməsini işləyib hazırlamışdır.
"Yəni hücumumuz düşmən müdafiəsinin birinci cərgəsində uğurla inkişaf etdikdə, korpus ehtiyatlarını döyüşə daxil etmək lazımdır" dedi.
Bir azərbaycanlı jurnalist, Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı Kamal Əli hərbi təlimlərin həm hərbi, həm də siyasi təbliğat mənasına malik olduğunu qeyd edir. “Bu cür təlimlər Ermənistan tərəfi üçün bir mesajdır, mahiyyəti ondan ibarətdir ki, ritorikadan konstruktiv danışıqlara keçməyin vaxtıdır” Kamal Əli deyir. Jurnalistin fikrincə, əgər Ermənistanın yeni Baş naziri Nikol Paşinyanın gəlişi ilə danışıqlar konstruktiv bir şəkildə keçsə, bəlkə də hərbi təlimlər olmazdı. Kamal Əlinin təkid etdiyi Azərbaycan, İrəvanla dialoqa hazır olduğunu nümayiş etdirdi. "Lakin Paşinyan açıqlamaları ilə Bakının ümidlərini doğrultdu", - jurnalist hesab edir.
Daxili istehlakçı üçün doktrinalar?
Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin təlimləri genişmiqyaslı olub, həmçinin təlimlərin dörd günü ərzində yerli mətbuatda geniş təbliğat xarakteri daşıyırdı. Təbliğat məqsədi - Azərbaycan vətəndaşlarına hakimiyyətin Qarabağ məsələsini hərbi yolla həll etmək əzmini göstərmək idi. Lakin, Kamal Əlinin sözlərinə görə, insanlar Qarabağ məsələsini həll etməyə hazır olduqlarını nümayiş etdirməkdən yorulublar.
"Təlimlərlə sosial problemlərdən yayınmaq mümkün deyil, çünki insanlar və siyasətçilər hazır olduqlarını nümayiş etdirməkdən yorulduğunu və hərbi hərəkət etmək istədiklərini açıq şəkildə söyləyirlər" deyə bir azərbaycanlı jurnalist NewCaucasus.com köşə yazarı ilə fikirlərini bölüşdü. Anar Həsənov, öz növbəsində, hərbi təlimlərin təbliğatını Azərbaycan mətbuatında təbliğatını tənqidi dəyərləndirərək bunu ölkənin siyasi rejiminin hibrid növü (avtokratik meylli demokratiya) ilə əlaqələndirir. Mütəxəssisin xüsusi tənqidinə hakimiyyətin "ekspert müdafiəçiləri" nin siyasi yaradıcılığı ilə müşayiət olunan televiziya şəkli səbəb oldu.
"Məsələn, ekranlardan bədii ədəbiyyata atlayan" siyasi əfsanəçilər "bir az olduğu - Putinə Əliyevə, sonra Ərdoğana çağırış - hər zaman Putinin bu dəfə də Əliyevi müharibədən kənarlaşdırdığı qənaətinə gəldi. ", - ekspert hesab edir. Həsənovun sözlərinə görə, belə bir təbliğat aparatı Bakıda mövcud hökuməti qorumaq üçün hazırlanmışdır. Axı bu təhrif olunmuş mənzərə həm də təhrif olunmuş reallığı göstərir.
"Kreml Qarabağı azad etməyimizə imkan vermədiyindən, günahlandıran hökumət deyil, Kremldir" deyə kütlələr düşünür. Təəssüf ki, istehlakçılar hələ də bu qismən təhrif olunmuş reallıq mənzərəsinin təsiri altındadır "deyə Həsənov ağlayır. Təhlükəsizlik kəməri Deməliyəm ki, Ermənistan Müdafiə Nazirliyi ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlərinin diqqətini Azərbaycan tərəfinin fikrincə 2011-ci il Vyana Protokolunun kobud pozuntuları ilə keçirilmiş Azərbaycan təlimlərinə yönəltdi.
Eyni zamanda, Kamal Əli və Anar Həsənov Ermənistana Azərbaycana hərbi təlimlərin harada və nə vaxt keçiriləcəyini göstərmək hüququndan imtina edirlər. Anar Həsənov vurğulayır ki, 90-cı illərdə Robert Köçəryan və Serj Sarkisyan tərəfindən əsaslandırılmış Dağlıq Qarabağ ətrafındakı "təhlükəsizlik kəməri" aktuallığını itirmiş
Təhlükəsizlik kəməri yalnız maksimum 21 km atəş edən Azərbaycanda yalnız BM-21s (Grads) xidmət edərkən aktual idi. Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin arsenalında "Smerchs" (atəş məsafəsi 120 km-ə qədər), RM-70/85 (36 km-ə qədər), "Polonaises" (300 km-ə qədər), Atmos-2000 (41 km-ə qədər) və "Tochka" nöqtələri var. -U ”(120 km-ə qədər), Laura (300 km-ə qədər),“ Msta ”(37 km-ə qədər),“ Peony ”(50 km-ə qədər), vuruş dronları və s. yerindən tərpənmək. Bütün bunlar Azərbaycanın belə silahlanmasına malik “təhlükəsizlik kəməri” ideyasının absurdluğunu sübut edir ”, - deyə azərbaycanlı ekspert qeyd edir.
Müharibə Ermənistanla başlaya bilərmi? Çox güman ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında imzalanmış sülh müqaviləsi olmadığı təqdirdə, müharibə edən tərəflərin təmas xəttində davamlı atışmalar olur və dünya birliyi koronavirus pandemiyası ilə mübarizə apararkən, hücum xarakterli bu cür hərbi təlimlər tərəflər arasında silahlı qarşıdurmaya çevrilə bilər. Yeri gəlmişkən, Ermənistan silahlı qüvvələri Azərbaycan tərəfinin təlimlərinə cavab olaraq Smerch çoxsaylı raket sistemləri ilə də hərbi təlimlər keçirdi.
Bununla birlikdə Kamal Əli hərbi əməliyyatların baş vermə ehtimalına şübhə ilə yanaşdı. Bu cür təlimlər zamanı, onun fikrincə, sürpriz amili itirilir və qarşı tərəfin qoşunları, bir qayda olaraq, hazırdırlar. “Müharibəyə başlamaq üçün düşmənin rahatlama anını seçin. Ermənistanın vəziyyətində, Qarabağın işğalından başlamaq üçün ən yaxşı vaxt hər il yanvarın 1-də səhər altıdır »dedi Kamal Əli.
Anar Həsənov da öz növbəsində hərbi münaqişənin qızğın mərhələsinin yenidən davam etdirilməsinin mümkünlüyünə şübhə edir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan mediası Bakıda müasir hökuməti bir vətənpərvər kimi təqdim edir, müharibə zamanı itirilən ərazilərə matəm verir və Qarabağın azad olunmasına nail olacağını vəd edir. "Ancaq bəlkə də Azərbaycanda və xaricdə insanlar bu təbliğata az və az inanırlar" deyə ekspert vurğulayıb. newcaucasus.com